مسافران که درین ره ، به کاروان رفتند
عجب مدار ، که از فتنه در امان رفتند
دلا ، چو جان و جهان فانی اند اهل نظر
به ترک جان بگرفتند و از جهان رفتند
ازین منازل فانی به عزم شهر بقا
قدم به راه نهادند و هم عنان رفتند
از آن ز غصه دلِ غنچه تُو به تُو ، خون ست
که بلبلان خوش الحان ، ز بوستان رفتند
خیالیا ، چو ره ، رفتنی ست ، خیره مباش
تو نیز سازِ سفر کن که همرهان رفتند
گم شدم در خود چنان ، کز خویش ناپیدا شدم
شبنمی بودم ز دریا ، غرقه در دریا شدم
سایه ای بودم ز اول ، بر زمین افتاده خوار
راست کآن خورشید پیدا گشت ، تا پیدا شدم
زآمدن بس بی نشان و از شدن بس بی خبر
گوئیا یکدم برآمد ، کآمدم من یا شدم
نَه ، مپرس از من سخن ، زیرا که چون پروانه یی
در فروغ شمع روی دوست ، نا پروا شدم
در ره عشقش قدم نِه ، اگر با دانشی
لاجرم در عشق ، هم نادان و هم دانا شدم
چون همه تن دیده می بایست بود و کور گشت
این عجایب بین که چون بینای نابینا شدم
چون دل عطّار بیرون دیدم از ، هر دو جهان
من ز تاثیر دل او ، بیدل و شیدا شدم
آنان که بِخردند ، به هر در نمی زنند
غیر از درِ خِرد ، درِ دیگر نمی زنند
از کوی دوست ، بی سببی پا نمی کشند
بر کوی دشمن ، از طمعی سر نمی زنند
فرزانگان اگر که بمیرند از خُمار
با ناکسان به میکده ساغر نمی زنند
چون پند ، گوهر است و دل ناصبور سنگ
گوهر به سنگ و سنگ به گوهر نمی زنند
خود دیده ایم ، اینکه پزشکان پخته کار
تا خام هست ماده ، به نشتر نمی زنند
شاهین صفت به اوج ترقّی اگر رسند
دست ستم به جان کبوتر نمی زنند
چون آیتی ز طعنه ی بیجای دشمنان
دم در کشیده ، آه ز دل بر نمی زنند
آنکه از حال من خسته کند یاد ، کجاست ؟
آنکه گردد دلم از دیدن او شاد کجاست ؟
ای نسیم سحر آن تازه گُل غالیه بوی
که از او هستی جمعی شده بر باد ، کجاست ؟
غیر میخانه که اهلش همه مستند و خراب
گوشه ی أمن کجا ؟ خانه ی آباد ، کجاست ؟
هوسی بود ، که آزاد بمانم ، ور نه
در هوس خانه ی گیتی ، دل آزاد کجاست ؟
چیست این دشت پُر از کُشته ، که در هر قدمی
صید پید او ، ندانیم که صیّاد کجاست ؟
خشک سالی ، هنر و ذوق اگر نیست بگوی ؟
شور شیرین چه شد و شورش فرهاد کجاست ؟
نیست خاموشی من ، ناشی از آسایش من
درد دل هست ولی قوّت فریاد ، کجاست ؟
هر آنکه از خودی خویشتن جدایی کرد
میان خلق خدا ، جلوه ی خدایی کرد
خوشم ز سنگ حوادث که استخوان مرا
چنان شکست ، که فارغ ز مومیائی کرد
به هوش باش ، دلی را به قهر نخراشی
به ناخنی که توانی ، گِره گشایی کرد
فغان که کاسه ی زرّین بی نیازی را
گرسنه چشمی ما ، کاسه ی گدایی کرد
رهین منّت صبّاغ قُدرتم ، زاهد
که او لباس مرا ، رنگ بی ریایی کرد
چه حکمت ست ، که زاهد به داغ پیشانی
به خاک میکده دیدم ، که جبهه سائی کرد
امروز پنجره ها را باز بگذارید
پنجره ها را
رو به بادها
رو به آسمان
رو به سپیداران
و رو به شب، باز بگذارید
شب رعد و برق خواهد شد
من یقین دارم
و بگذار رعد و برق
با نورهای نیزه های نورانی
و با اشکدانه های عظیم گریه های من
بر خواب های غبار گرفته ی من فرو بارد
و بعد
بعد
بگذار سپیدار متبرّک شده با
آذرخش و نیزه های نور و اشک
در خواب های توفانی من
خش خش کنان و همهمه گر باشد .
واهاگن داوتیان
آن یکی آمد درِ یاری بزد
گفت یارش: کیستی ای معتمد؟
گفت: من _ گفتش: برو هنگام نیست
بر چنین خوانی، مقام خام نیست
رفت آن مسکین به سالی در سفر
در فراق دوست، سوزید از شرر
پُخته شد آن سوخته، پس بازگشت
باز گِرد خانه ی انباز گشت
حلقه زد بر در، به صد ترس و ادب
تا بنجهد بی ادب، لفظی ز لب
بانگ زد یارش که بر در کیست، آن ؟
گفت: بر در هم توئی، ای دلستان
گفت: اکنون چون منی، ای من درآ
نیست گنجایش دو من، در یک سرا
مولانا جلال الدین